Wal Sadow „Iwan Super-Groźny”

Upolowane: Wal Sadow „Iwan Super-Groźny”, e-book

Ciernik: No i jak tu rozmawiać o zdobyczy tak małej i skromnej, a tak pobudzającej ślino… tfu, słowotok? Przecież „Iwan Super-Groźny” to zaledwie szkic szkicu połączony z zestawem teorii spiskowych i pochwałą anarchizmu!

Pokrzywnica: Tak? A ja myślałam, że to bajka dla niegrzecznych dzieci. Niemal klasyczna. Postacie ledwo zarysowane, bo nie o kreację bohaterów przecież chodzi, swoista cudowność (zbudowali niezwykłą zabawkę, ale nie wiadomo właściwie jak i jakie problemy musieli przy tym pokonać, a potem zabawka się zepsuła i zaczęła działać w niezrozumiały sposób), później bohater niespodziewanie spotyka pomocników (Tamara i narrator – oboje jak bajkowe dobre wróżki) a całość ma prosto i nieskomplikowanie prowadzić do morału. Z początku zapowiadało się na coś więcej, bo Patriarsze Prudy i wiadome klimaty, ale wyszła zwyczajna bajka.

Ciernik: Ale przyznaj, że po lekturze nabiera się chętki na rozmowy o Sztucznej Inteligencji!

Pokrzywnica: To prawda, ślinka cieknie, ale jak tu rozmawiać o SI, żeby było inteligentnie?

Ciernik: I niesztucznie?

Pokrzywnica: Właśnie! Parę dni temu, niczym złowieszcza kometa, przemknęło przez portale ostrzeżenie Stephena Hawkinga: Można sobie wyobrazić technologię, która przechytrzyłaby rynki finansowe, przerosłaby możliwościami ludzkich wynalazców, wywiodłaby w pole światowych przywódców i stworzyłaby broń, której nie będziemy w stanie zrozumieć.

Ciernik: Wypisz, wymaluj: Iwan Super-Groźny!

Pokrzywnica: Tylko że Iwan był źle zaprogramowany. Ale gdyby był zaprogramowany dobrze, to i tak nic by to nie zmieniło. Balibyśmy się nadal. A skąd pomysł, że taka SI w ogóle chciałaby rywalizować z ludźmi? Może miałaby nas głęboko w krzemowym nosie i zajmowała się ciekawszymi sprawami, niż nasze rynki finansowe i światowi przywódcy? Czemu tak chętnie narzucamy jej naszą własną perspektywę?

Ciernik: Boimy się. Boimy się tego, co nowe, choćbyśmy nawet rozumieli, że jego nadejście jest nieuniknione.

Pokrzywnica: I w tym strachu zaczynamy bredzić bez sensu. Przeczytałam gdzieś takie zdanie: Nawet najdoskonalsza symulacja funkcji mózgu nie zamieni się w prawdziwy mózg, przyjmujący prawdziwe stany fizyczne i doznający prawdziwych wrażeń. Tylko co to znaczy: prawdziwy? Już Lem zadawał takie pytania: w którym momencie lalka doskonała przestaje być lalką, a staje się czującą istotą? Gdzie jest granica między symulacją doskonałą a oryginałem? Musielibyśmy odpowiedzieć, że prawdziwe jest to, co znamy (na przykład umysł oparty na białkowym mózgu), a nieprawdziwe to, czego nie znamy (na przykład umysł oparty na mózgu krzemowym). A to przecież typowy lęk przed Obcym, ksenofobia – nic więcej.

Ciernik: Warto w ogóle rozdzielić dwie różne rzeczy: inteligencję i świadomość. Symulacja to coś, co nie jest świadome, tak? Ale mimo wszystko, to może być inteligentne. Bo jeśli coś symuluje procesy myślowe, robi niesamowite obliczenia przeróżnych danych w błyskawicznym czasie, to nawet nie posiadając prawdziwej świadomości, ciągle jest inteligentne. Z drugiej strony, coś może posiadać świadomość, a jednocześnie być głupie jak but (wystarczy włączyć telewizję, żeby zrozumieć co mam na myśli). Co w zasadzie chcą osiągnąć naukowcy: Sztuczną Inteligencję czy Sztuczną Świadomość? Której z nich tak naprawdę się obawiamy?

Pokrzywnica: Masz rację. Od takiego rozróżnienia powinniśmy byli zacząć. SI wykreowana przez Wala Sadowa wydaje się działać jak istota świadoma, lecz głupia jak but…

Ciernik: SI taka, jak przedstawia ją popkultura, w czasach (bliższych czy dalszych) kiedy rzeczywiście się pojawi, na pewno będzie połączona z siecią www czy inną wówczas istniejącą. Ale wtedy z siecią będzie połączone wszystko. I stąd pewnie bierze się część obaw: taka SI będzie miała szybki i bezproblemowy dostęp do wszystkiego. Warto jednak zapytać, czy my sami będziemy wtedy jeszcze ludźmi. Może zawartość krzemu (grafenu?) w naszych ciałach będzie tak duża, że z dzisiejszego punktu widzenia bardziej będziemy przypominać inteligentne odkurzacze?

Pokrzywnica: Tak! Jesteśmy w coraz większym stopniu cyborgami – w którym momencie powinniśmy uznać samych siebie za nieprawdziwych? Sztuczne zęby pozbawiają ich posiadaczy człowieczeństwa? Sztuczne nogi? Sztuczne nerki? Sztuczne neurony? Nie. Nawet aplikując sobie sztuczne uczucia i sztuczne, chemiczne objawienia, nadal uważamy, że jesteśmy prawdziwi. To czemuż istota zbudowana z krzemu miałaby być mniej od nas prawdziwa, czy bardziej groźna? Myślimy tak, ponieważ boimy się Obcego. Nawet tego (a może najbardziej właśnie tego?) w lustrze.

Ciernik: Myślę, że z tym lustrem powinniśmy się czym prędzej oswoić. Jestem zdania, że szybciej nastąpi przeniesienie ludzkiej świadomości do maszyny, niż stworzenie od podstaw rzeczywiście rozumnej SI. A gdy sami będziemy maszynami, przestanie nam przeszkadzać czyjś krzemowy nos.

A teraz wybacz, muszę kończyć, bo jestem umówiony na spotkanie z Ewą, SI z Orange. Lubię z nią czasem poświntuszyć.